زنبق:       

زنبق گیاهی است چند ساله و دارای ساقه راست به ارتفاع ۳۰ تا ۷۰ سانتی متر كه غالباً به علت گل های زیبایی كه دارد، در باغچه ها كاشته می شود و از طریق ریزوم خزنده و ضخیم خود نیز كه به رنگ سفید و بوی بنفشه دارد، تكثیر می یابد. گل های درشت، سفید رنگ، معطر با وضع منفرد یا دوتایی در انتهای ساقه دارد.

تركیبات شیمیایی: برگ زنبق، دارای مقادیر زیاد اسید اسكوربیك است و از آن برای استخراج ویتامین C استفاده می شود. ریزوم زنبق دارای ماده رزینی تلخ، تانن، آمیدون و گلوكوزیدی به نام ایریدین است كه اگر تجزیه شود، تبدیل به گلوكز و ایریژنین می شود. همچنین یك ماده معطر با بوی بنفشه به نام Irone با فرمول O ۲۲C ۱۴H است. اسانس زنبق از ریزوم گیاه به وسیله تقطیر با بخار آب به دست می آید، ولی چون این عمل به علت آمیدون فراوان با اشكال صورت می گیرد، باید تحت اثر اسیدها و نشاسته آن را به مواد محلول تبدیل كرد و یا پس از آنكه قطعات ریزوم تخمیر حاصل نمود، عمل تقطیر را انجام داد. به این ترتیب الكل معطری به دست می آید كه از آن به مقدار بسیار كم اسانس استخراج می شود.

خواص دارویی: ریزوم تازه زنبق به مقدار كم اثر مدر، خلط آور و دفع كرم ظاهر می كند. مقادیر زیاد آن مسهل قوی و قی آور است، به طوری كه موجبات تحریك دستگاه هضم، و دردهای شدید روده می شود. گرد ریزوم زنبق به طور محسوس اثر درمانی كمتری ظاهر می كند، معهذا از آن نیز در رفع آسم، سیاه سرفه، نزله مزمن ریه و غیره نتایج خوبی به دست آمده است. گرد خشك ریزوم آن نیز عطرآور است و ترشحات آب دهان را افزایش می دهد. ضماد گرم برگ های تازه زنبق نیز جهت رفع تومورها و خستگی ها مؤثر است .محل رویش این گیاه در نواحی شمال ایران، گرگان، قزوین، كرمان و لرستان است.