ترب وحشی:                  

به فارسي «ريشه خردل»،«ترب وحشي»،«ترب كوهي» و در كتب طب سنتي با  نام ترب دشتي»و«فجل بري»نام برده شده است

ترب كوهي گياهي است چند ساله داراي ريشه بسيار بلند حجيم كه گوشت مغز آن سفيد و اليافي است آنرا رنده كرده و به عناون ادويه تند مانند خردل در آشپزخانه بكار مي برند . برگهاي آن دراز ، براق بيضي باريك ،دو سر آن نوك تيز و كناره آن دنده دار ،گلهاي ان سفيد به طور گروهي خوشه اي در انتهاي شاخه گل دهنده هستند ميوه آن خورجين و اغلب عقيم بسيار كوجك است .برداشت ريشه درقسمت زير زميني گياه به منظور استفاده دارويي از سال سوم كه ريشه به حجم يك مشت دست رسيده باشد انجام مي گيرد و از طريق كاشت ريشكهاي گياه نيز خاك پوك و تازه ،تكثير آن انجام مي شود.
ترب وحشي يا ترب كوهي در كوهستانهاي مرطوب ،گودالها،كنار جريانهاي آب ،دامنه هاي رو به شمال كوهشتانهاي اروپا و اسيا و در هندوستان مي رويد. از وجود اين گياه در ايران تا به حال گزارشي نشده است . ولي پرورش آن امكان دارد.
ريشه ترب وحشي ترد و شكننده به طول تا 1 متر هم ممكن است برسد كه ان را بشكنند بوي گزنده بسيار تندي از آن متصاعد مي شود كه بيني و چشم را تحريك مي كند و معمولا در مصارف طبي از ريشه تازه آن استفاده مي شود. چون ريشه ترب وحشي حداكثر رويش را در فصل پاييز دارد و به علاوه حداكثر تندي ان نيز با بر خورد با سرما ايجاد مي شود، لذا برداشت ريشه از نظر ادويه بايد در اواخر پاييز انجام گيرد.

 تركيبات شيميايي
از نظر تركيبات شيميايي در ريشه گياه يك اسانس روغني فرار بابوي تند و تيز و خراش دهنده وجود دارد.تندي و گزندگي آن در اثر وجود گليكوزيد سينيگرين و آنزيم مايروزين در آن است له شده گياه در اثر داشتن ماده ايزو تيو سيانات تاثير ياز دارنده روي رشد ميكرو ارگانيسمها دارد .ريشه گياه منبع غني ويتامينC است.
در گزارش ديگري آمده است كه گياه خاصيت بازدارنده رشد روي جرمهاي گرام منفي گروه حصبه و شبه حصبه روده را دارد.
خواص و كار برد:
ترب وحشي طبق نظر حكماي طب سنتي گرم و خشك است برگها و ساقه هاي جوان گياه به طور كلي محرك ،معرق ومدر مي باشد و به هاضمه مكم مي كند و در استعمال خارجي به عناون داروي موثر در لومباگو استعمال مي شود. ريشه گياه در موارد ناراحتي هاي حاصل از كمبود ويتامينC مصرف مي شود و از دم كرده 30-15 گرم در هزار گرم آب آن و يا خيس كرده 30-15 گرم رنده شده آن در هزار گرم سركه رقيق به عنوان مدر و معالج استسقا ،ورم كليه ،سنگ كليه ،روماتيسم مزمن،نقرس،آب آوردن ريه ها ،آسم مرطوب ،ضعف ،زردي و يرقان استفاده مي شود.
ريشه رنده شده گياه شبيه خردل اثر قرمز كننده دارد و ضماد ريشه له شده آن روي پوست پس از چند دقيقه پوست را گرم و قرمز مي كند و پس از 30-20 دقيقه ،سوزش و سوختگي و تاول در پوست ايجاد مي كند ،بنابراين از ضماد ريشه آن براي درد هاي عصبي ،سياتيك ،گرفتن عضلات ،دردهاي روماتيسمي ،فلج هاي موضعي و لومباگو استفاده مي شود.
اگر رنده شده ريشه آن را روي پارچه نازك تميزي پهن كرده روي آن شكر بريزند مايع شيريني مخلوط با عصاره ريشه پارچه خارج مي شود كه ان را شربت ريشه ترب وحشي گويند و اگر روزي 2-1 قاشق سوپ خوري از اين شربت خورده شود براي كمي ويتامينC مجرب و نافع است.
روغن ترب وحشي بسيار گرم است و در اكثر امراض جانشين روغن زيتون كهنه و روغن بلسان است و محلل بسيار قوي است ،خوردن آن براي فلج ،لقوه،رفع ناراحتي سم گزش وعقرب و ساير گزندگان نافع است و قطره آن در گوش براي تحليل بادهاي گوش و رفع درد آن مفيد است وماليدن آن به عضو نيز براي فلج ،لقوه و سستي اعضا نافع است.
براي تهيه روغن ترب وحشي به اين ترتيب عمل مي شود كه برگ ترب وحشي را در آغاز تخم بستن و تبديل گل به تخم چيده وآب آن برگ را باآب تخم ترب گرفته و با دو برابر وزنش روغن زيتون يا روغن كنجد تازه با آتش ملايم بپزند تا اب آن برود و روغن بماند ،البته بايد دقت كرد كه نسوزد.
در حال حاضر مهمترين مصرف ريشه ترب وحشي در اروپا وآمريكا ،مصرف آن به عنوان ادويه تند است و مرسوم كه از ريشه تازه رنده كرده آن با غذاهاي گوشتي نظير گوشت قرمز ،ماهي و زبان مصرف مي نمايند و يا از ترشي سركه آن استفاده مي شود و مخلوط با خردل بوي مطبوع خاصي به خردل مي دهد. درفرانسه معمول است ريشه ترب وحشي را گرفته رنده كرده با كمي سركه مخلوط مي كنند و شير جوشيده روي آن مي ريزند. همين كه شير منعقد شد آب جدا شده از قسمت منعقد شده شير را جدا مي كنند و روزي 2-1 ليوان از آن مي خورند كه مدر است و براي تسكين درد روماتيسم بسيار نافع مي باشد.
در انگليس مرسوم است كه از شربت ترب وحشي به عنوان داروي سينه و براي معالجه خشونت صدا و قطع سرفه هاي بعد از آنفلوانزا تجويز مي شود.
 

زنبق:       

زنبق گیاهی است چند ساله و دارای ساقه راست به ارتفاع ۳۰ تا ۷۰ سانتی متر كه غالباً به علت گل های زیبایی كه دارد، در باغچه ها كاشته می شود و از طریق ریزوم خزنده و ضخیم خود نیز كه به رنگ سفید و بوی بنفشه دارد، تكثیر می یابد. گل های درشت، سفید رنگ، معطر با وضع منفرد یا دوتایی در انتهای ساقه دارد.

تركیبات شیمیایی: برگ زنبق، دارای مقادیر زیاد اسید اسكوربیك است و از آن برای استخراج ویتامین C استفاده می شود. ریزوم زنبق دارای ماده رزینی تلخ، تانن، آمیدون و گلوكوزیدی به نام ایریدین است كه اگر تجزیه شود، تبدیل به گلوكز و ایریژنین می شود. همچنین یك ماده معطر با بوی بنفشه به نام Irone با فرمول O ۲۲C ۱۴H است. اسانس زنبق از ریزوم گیاه به وسیله تقطیر با بخار آب به دست می آید، ولی چون این عمل به علت آمیدون فراوان با اشكال صورت می گیرد، باید تحت اثر اسیدها و نشاسته آن را به مواد محلول تبدیل كرد و یا پس از آنكه قطعات ریزوم تخمیر حاصل نمود، عمل تقطیر را انجام داد. به این ترتیب الكل معطری به دست می آید كه از آن به مقدار بسیار كم اسانس استخراج می شود.

خواص دارویی: ریزوم تازه زنبق به مقدار كم اثر مدر، خلط آور و دفع كرم ظاهر می كند. مقادیر زیاد آن مسهل قوی و قی آور است، به طوری كه موجبات تحریك دستگاه هضم، و دردهای شدید روده می شود. گرد ریزوم زنبق به طور محسوس اثر درمانی كمتری ظاهر می كند، معهذا از آن نیز در رفع آسم، سیاه سرفه، نزله مزمن ریه و غیره نتایج خوبی به دست آمده است. گرد خشك ریزوم آن نیز عطرآور است و ترشحات آب دهان را افزایش می دهد. ضماد گرم برگ های تازه زنبق نیز جهت رفع تومورها و خستگی ها مؤثر است .محل رویش این گیاه در نواحی شمال ایران، گرگان، قزوین، كرمان و لرستان است.

مریم گلی:        

مریم گلی همچنین برای درمان تعرق زیاد و بند آمدن خون در بریدگی ها کاربرد دارد. جویدن برگ های تازه و همچنین نوشیدن چای آن برای دهان و گلو درد مفید است. مریم گلی در درمان دل درد، اسهال، نفخ، آنفلوآنزا و سرماخوردگی بسیار مؤثر است. شست وشوی موها با آن، شوره سر را از بین می برد. ترکیب مریم گلی با نعناع، رزماری و ‎.‎.‎. درمانی برای سردرد است. مریم گلی قاعدگی را تنظیم کرده، شیر را کاهش داده و در درمان گرگرفتن های دوران یائسگی مؤثر است. روغن آن برای تصفیه هوا به کار رفته و رایحه خوشی دارد.

در آشپزی آن را به همراه غذاهای چرب مانند گوشت اردک و غاز مورد استفاده قرار می دهند. مریم گلی به همراه کربوهیدرات ها غذا را خوشمزه می کند. از این رو در تهیه نان، سوپ و سیب زمینی مورد استفاده قرار می گیرد. ترکیب آن با پیاز، بادمجان و گوجه فرنگی نیز بسیار رواج دارد. مصرف آن در تهیه خورش، گوشت پخته و گوشت کبابی بسیار مطلوب بوده و برگ های آن در تزئین غذا مورد استفاده قرار می گیرد.

 روغن مریم گلی ضدعفونی کننده و قابض است، از این رو در درمان گلودرد، مشکلات دهان و گاهی برای درمان بریدگی و کبودی به کار گرفته می شود. تحقیقات نشان می دهد، مریم گلی دارای خواص استروژنی است. علاوه بر این قند خون را در افراد دیابتی کاهش داده و برای رفع خستگی ذهنی، آرامش اعصاب و افزایش قدرت تمرکز مفید است.

قاصدک:                    

قاصدک گیاهی چند ساله است این علف مزاحم دارای گل های زرد است. تقریبا همه قسمت های این گیاه مانند برگ، گل برگ و ریشه آن قابل مصرف است.گل قاصدک سرشار از مواد مغذی مختلفی مانند فیبر غذایی، ویتامین A، بتاکاروتن،ویتامینC، کلسیم، پتاسیم و ویتامین Kاست که برای بدن مفید می باشد

خواص گل قاصدک

▪ مقدار مفید کلسیم موجود در آن برای رشد استخوان ها لازم است.این گل سرشار از آنتی اکسیدان مانند ویتامین C و Luteolin است که استخوان را در برابر آسیب محافظت می کند، سموم بدن و رادیکال های آزاد را دفع می کند و از ضعیف شدن استخوان جلوگیری می کند، علاوه بر آن با کمک به هضم غذا و تحریک کبد مانع ایجاد سنگ صفرا می شود.

▪ به عنوان ادرارآور طبیعی، سموم را از کلیه ها دفع می کند و مانع رشد میکروب ها می شود.

▪ ریشه این گیاه به طور طبیعی باکتری مفیدی به حساب می آید و به عملکرد باکتری های طبیعی موجود در دستگاه گوارشی کمک می کند

 قاصدک منبع عالی بتا کاروتن است و به بدن در تولید ویتامین A کمک می کند.

▪ گل قاصدک حاوی مقدار زیادی پتاسیم است.

▪ از آن جا که منبع عالی آهن است از کم خونی جلوگیری می کند .

▪ گل قاصدک پوست را تمیز و به طور موثری آکنه را درمان می کند.مصرف روزی ۲ تا ۸ گرم ریشه گیاه ۴ تا ۱۰ گرم برگ خشک آن ۴ تا ۸ توصیه می شود. 

توس: 

1.گل‌های درخت غان خاصیت التیام کننده دارد.

۲. دمکرده برگ جوان و گل‌های آن مدر است.

۳. با جوشانده گل‌های این گیاه شوره سر برطرف می‌گردد.

۴. شیره این گیاه ضد آرتروز است و میزان اسید اوریک را پائین می‌آورد.

۵. جهت لاغری ۱۰۰ گرم برگ‌های این گیاه را در یک لیتر آب جوشانده در حمام ماساژ دهند.

۶. جهت درمان رماتیسم و نقرس ۱۰۰ گرم برگ‌های این گیاه را در یک لیتر آب جوشانده سپس پاها را در آن بشویند.

۷. جهت درمان گریپ ۲۵ گرم برگ غان، ۷ گرم بنفشه فرنگی و ۸ گرم زیرفون را در یک لیتر آب دم‌کرده روزی ۳ فنجان بنوشند.

۸. جهت رفع ناراحتی‌های پوستی و زخم برگ‌های تازه این گیاه را به صورت ضماد بگذارند.

۹. برای جلوگیری از ریزش مو ۱۰۰ گرم از این گیاه را در یک لیتر آب جوشانده سر را ماساژ دهند.

۱۰. کسانی که دچار بی‌خوابی می‌شوند شب هنگام خواب از دمکرده برگ‌های این گیاه بنوشند.

۱۱. جهت دل‌دردهای ناشی از ورم کلیه ازدمکرده این گیاه استفاده‌شود.

۱۲. نوشیدن دمکرده این گیاه برای کیسه صفرا مفید است.

۱۳. دمکرده برگ‌های این گیاه تصفیه کننده خون است.

۱۴. گرد زغال ریشه این گیاه برای اسهال‌های ساده مفید می‌باشد.

۱۵. جهت درمان آب آوردن اعضای بدن از دمکرده این گیاه می‌توان استفاده کرد.

۱۶. جهت درمان عفونت‌های ادراری از دمکرده این گیاه می‌توان استفاده کرد.

۱۷. جهت معالجه سودا از دمکرده برگ و جوانه‌های این گیاه می‌توان استفاده کرد.

۱۸. برگ درخت غان کاهش دهنده کلسترول خون است.

۱۹. برای درمان تصلب شرائین مفید می‌باشد.

* توجه: گیاه دیگری به نام تیس وجود دارد که با این گیاه فرق می‌کند.